سکته مغزی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که به علت عروق کانونی قابل انتساب است که به دنبال آن خون‌رسانی به ناحیه‌ای که دچار سکته مغزی شده‌است مختل می‌شود.
به بیان دیگر اگر خون‌رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد٬این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند. سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون‌رسان مغز ایجاد شود. سکته ی مغزی در مردان بیشتر از زنان است.
سکته مغزی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که به علت عروق کانونی قابل انتساب است که به دنبال آن خون‌رسانی به ناحیه‌ای که دچار سکته مغزی شده‌است مختل می‌شود.
به بیان دیگر اگر خون‌رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد٬این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد. این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند. سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون‌رسان مغز ایجاد شود. سکته ی مغزی در مردان بیشتر از زنان است.
علائم سکته مغزی
در صورتی که فکر می کنید خودتان یا فرد دیگری ممکن است سکته مغزی در پیش رو داشته باشید به این علائم توجه کنید.
همچنین زمان آغاز این علائم را به خاطر بسپارید. فراموش نکنید مدت زمان بروز این علائم می‌تواند گزینه های درمانی را تحت تاثیر قرار دهد.
مشکل در صحبت کردن و ادراک:
ممکن است فرد احساس گیجی کرده و کلمات را به طور نامفهوم ادا کند یا در درک صحبت ها دچار مشکل شود.
فلج یا بی حسی صورت، دست یا پا:
ممکن است فرد بی حسی، ضعف یا فلج ناگهانی در صورت دست یا پای خود احساس کند. این اتفاق اغلب در یک سمت بدن رخ می‌دهد. فرد باید سعی کند هر دو دست خود را همزمان بالای سر خود بلند کند. اگر یکی از دستها شروع به افتادن کند، ممکن است دچار سکته مغزی شده باشد. همچنین هنگامی که سعی می‌کند لبخند بزند، ممکن است دهانش سست شده و آب از دهانش خارج شود.
مشکل در بینایی یک یا هر دو چشم:
- ممکن است فرد به طور ناگهانی دچار تاری دید، دوبینی یا سیاهی رفتن در یک یا هر دو چشم خود شود.
- ممکن است دچار سردرد شدیدِ ناگهانی شود. این سردرد می‌تواند همراه با استفراغ، سرگیجه یا دگرگونی هوشیاری فرد باشد. این علائم نشان دهنده سکته مغزی است.
- ممکن است هنگام راه رفتن تلو تلو بخورد یا سرگیجه ناگهانی و از دست دادن تعادل و هماهنگی را تجربه کند.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
اگر متوجه علائم سکته مغزی در فردی شدید، حتی در صورتی که علائم ثابت نبوده و از بین می‌روند، سریعاً به پزشک اطلاع دهید و مراحل زیر را انجام دهید:
۱) صورت: از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک سمت دهانش سست است؟
۲) دست ها: از فرد بخواهید هر دو دستش را بالا ببرد. آیا یکی از دست ها پایین می افتد یا قادر به بالا بردن یکی از دست ها نیست؟
۳) صحبت کردن: از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا کلمات را نادرست و مبهم ادا می کند؟
۴) زمان: در صورتی که فرد هر یک از این علائم را داشت، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. تا زمان رسیدن نیروهای اورژانس به دقت مراقب فرد مشکوک به سکته مغزی باشید.
عوامل خطر
بسیاری از عوامل می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهند. بعضی از این عوامل می‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبی را نیز افزایش دهند. عوامل قابل درمان که در بروز سکته مغزی نقش دارند عبارتند از:
عوامل خطرساز سبک زندگی
- چاقی و اضافه وزن
- عدم فعالیت فیزیکی
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- استفاده از مواد مخدر مانند کوکائین و مت آمفتامین
عوامل خطرساز پزشکی
- فشار خون بالاتر از ۱۲۰ روی ۸۰ میلی متر جیوه
- کلسترول بالا
- دیابت
- آپنه انسدادی خواب (OSA)
- بیماری های قلبی عروقی از جمله نارسایی قلبی، نقص های قلبی، عفونت قلب یا ضربان قلب غیرطبیعی
- سابقه شخصی و خانوادگی سکته مغزی، سکته قلبی یا حمله ایسکمی گذرا (TIA)
سایر عوامل مرتبط با خطر بالای سکته مغزی
- سن:
افراد بالای ۵۵ سال بیشتر از جوانان در معرض سکته مغزی قرار دارند.
- نژاد:
افراد آمریکایی-آفریقایی نسبت به افراد سایر نژادها با خطر بیشتری برای سکته مغزی مواجه اند.
- جنسیت:
مردان بیشتر از زنان احتمال سکته مغزی دارند. زنانی که سکته مغزی می کنند، معمولا سن بیشتری نسبت به مردانی که سکته مغزی می کنند داشته و زنان کمتر از مردان احتمال دارد جان خود را به دلیل سکته مغزی از دست دهند.
- هورمون ها:
مصرف قرص های ضد بارداری و هورمون درمانی که شامل استروژن باشد و همچنین افزایش سطوح استروژن ناشی از حاملگی و زایمان خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
توصیه هایی برای پیشگیری از سکته مغزی:
مصرف روزانه میوه و سبزی فراموش نشود
به هر قیمتی شده هر روز میوه و سبزیجات میل کنید. لطفاً به جای خوردن کیک و بیسکوییت یک عدد هویج کوچک یا یک عدد سیب میل کنید. با همین کارهای ساده می توانید مواد مغذی خوبی برای مقابله با انواع بیماری ها و به خصوص سکته های مغزی و قلبی دریافت کنید.
سالادهایتان را پر از بروکلی و گوجه فرنگی کنید. مهم نیست برای ناهار یا شام چه دارید. در کنار هر غذایی سالاد سبزیجات حاوی انواع سبزیجات داشته باشید. برای تزیین غذا دست و دلبازی کرده و از سبزیجات رنگی و سبزی های معطر بیشترین استفاده را بکنید. در این صورت مواد مغذی و آنتی اکسیدان هایی جذب خواهید کرد که سیستم ایمنی تان را تقویت و بیماری ها را از شما دور می کنند.
کنترل فشار خون بالا:
این از مهمترین کارهایی است که می توانید برای کاهش خطر سکته مغزی انجام دهید. اگر پیش‌تر سکته مغزی را تجربه کرده‌اید، پایین نگه داشتن فشار خون راهی مناسب برای پیشگیری از سکته های مغزی یا حمله های ایسکمی گذرای بعدی است.
ورزش، مدیریت استرس، حفظ وزن سالم، محدود کردن مقدار سدیم و پرهیز از مصرف الکل می‌تواند به حفظ فشار خون مناسب کمک کند. علاوه بر توصیه تغییرات شیوه زندگی، پزشک شما ممکن است داروهایی برای درمان فشار خون بالا تجویز کند.
کاهش میزان کلسترول و چربی اشباع در رژیم غذایی: خوردن کمتر کلسترول و چربی به ویژه چربی های اشباع شده و ترانس می‌تواند پلاک های خونی را در رگ های شما کاهش دهد. در صورتی که نتوانید کلسترول خود را تنها از طریق تغییرات تغذیه ای کنترل کنید، پزشک شما ممکن است داروهای کاهش کلسترول را برایتان تجویز کند.
از انتخاب محصولات غذایی حاوی چربی های ترانس بپرهیزید
زیاده روی در مصرف چربی به خصوص چربی های ترانس و اشباع شده دیر یا زود زنگ سکته را به صدا در خواهد آورد. چربی ها باعث افزایش کلسترول بد خون و کاهش کلسترول خوب خون می شوند. کلسترول بد خون در جداره ی رگ ها تجمع کرده و باعث می شوند که قلب برای تنظیم کردن خون در بدن به زحمت بیفتد. این مسئله به افزایش فشار خون، تصلب شرایین، سکته ی قلبی یا مغزی منجر می شود. توصیه می کنیم در آشپزخانه از روغن زیتون، سویا، کانولا و کلزا استفاده کنید. ماهی، مرغ، بوقلمون، حبوبات از جمله لوبیا را دریابید. مصرف لبنیات پرچرب را کنار گذاشته و از انواع کم چرب استفاده کنید. در حین خرید از انتخاب محصولات غذایی که حاوی چربی های ترانس هستند بپرهیزید.
ترک استعمال دخانیات:
استعمال دخانیات خطر ابتلا به سکته مغزی را برای افراد سیگاری و غیر سیگاری در معرض دود دخانیات افزایش می‌دهد. ترک استعمال دخانیات خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد.
کنترل دیابت:
شما می توانید دیابت را با رژیمی غذایی، ورزش، کنترل وزن و همچنین با داروها کنترل کنید.
تقسیم بندی بشقاب را یاد بگیرید
درست است که باید به اندازه ی کافی و مورد نیاز بدنتان غذا بخورید اما لازم است که از پرخوری و بدخوری بپرهیزید. لازم است که نیمی از بشقابتان را به سبزیجات سبز مانند کاهو و بروکلی و سبزیجات نارنجی مانند هویج و کدوحلوایی اختصاص دهید. چون سرشار از مواد مغذی هستند. یک چهارم بشقابتان را به لوبیا یا گوشت های کم چرب و یک چهارم دیگر را به غلات کامل مانند برنج قهوه ای (یک فنجان کافی است) اختصاص دهید.
اگر طرفدار دسر هستید به جای دسرهای چرب و شیرین شکلات سیاه و چای را امتحان کنید. شکلات سیاه سرشار از فلاوونوئیدها است که خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارند. این آنتی اکسیدان ها در برخی میوه ها و سبزیجات نیز وجود دارند و باعث تنظیم فشار خون و پیشگیری از بروز لخته های خونی می شوند. شکلات سیاه از بروز مقاومت سلول ها به انسولین پیشگیری می کند.
حفظ وزن سالم:
داشتن اضافه وزن به سایر عوامل خطر سکته مغزی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی و دیابت کمک می‌کند. کاهش وزن به اندازه ۴.۵ کیلوگرم می‌تواند فشار خون شما را کاهش داده و سطح کلسترول خون را بهبود بخشد.
پیروی از رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات: رژیم غذایی حاوی پنج وعده یا بیشتر از میوه ها و سبزیجات خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد. پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای که بر مصرف روغن زیتون، میوه ها، آجیل ها، سبزیجات و غلات کامل تأکید دارد نیز می تواند بسیار مفید باشد.
به امگا 3 سلام دوباره کنید
بدن ما قادر به تولید اسیدهای چرب امگا 3 نیست. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که مصرف امگا 3 ها به پیشگیری از تخریب سلول های مغزی کمک می کند. امگا 3 ها جزو چربی های سالمی هستند که باعث افزایش جذب ماد مغذی می شوند. برای جذب این اسیدهای چرب ماهی هایی مانند تن، ماهی خال مخالی، ساردین و ماهی آزاد میل کنید. از دیگر منابع امگا 3 ها می توان به روغن کانولا و تخم کتان آسیاب شده اشاره کرد.
پرهیز از مصرف الکل:
الکل می‌تواند عامل خطری برای سکته مغزی باشد. مصرف الکل باعث افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا و سکته مغزی می‌شود. همچنین الکل می‌تواند با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، تداخل پیدا کند.
درمان آپنه انسدادی خواب (OSA): پزشک شما ممکن است یک ارزیابی شبانه اکسیژن را برای بررسی آپنه انسدادی خواب در شما پیشنهاد کند. آپنه انسدادی خواب، اختلالی در خواب است که طی آن میزان اکسیژن در فرد به طور متناوب در طول شب کاهش می یابد. درمان این اختلال شامل استفاده از اکسیژن در شب یا استفاده از دستگاه های کوچک روی دهان در شب است که به تنفس فرد کمک می‌کند.
از مصرف زیاد نمک پرهیز کنید
نمک مضر نیست اما زیاده از حد آن قاتل می شود! حدود 80 درصد نمکی که جذب می کنیم از مواد غذایی آماده، گوشت های فراوری شده مانند سوسیس، کالباس، هات داگ، سوپ های کنسروی، کچاپ و غیره است. هله هوله هایی مانند چیپس و پفک نیز معدن نمک هستند. این ها مواد غذایی مورد علاقه ی بچه ها و جوانان هستند که به زودی به سن سالمندی می رسند. بدانید که مصرف زیاد مواد غذایی شور باعث افزایش فشار خون می شود که یکی از عوامل اصلی بروز سکته ی مغزی است.
از آنجایی که با ظهور دنیای مدرن تغذیه ی همه ی ما بخودی خود حاوی نمک زیادی هست لازم است که همه ی مردم حتی افرادی که فشار خون طبیعی دارند از مصرف زیاد نمک بپرهیزند. در زمان خرید برچسب مواد غذایی و ترکیبات آن را به دقت مطالعه کنید. مواد غذایی حاوی نمک کمتر را انتخاب کرده و از خالی کردن نمکدان روی بشقاب غذایتان بپرهیزید. برای خوش طعم کردن غذاها به جای نمک از سبزیجات معطر و ادویه ها بهره ببرید. به جای مصرف هله هوله به عنوان عصرانه، میان وعده های ساده و سریع با سبزیجات تهیه و میل کنید.
خودداری از مصرف مواد مخدر:
مواد مخدری مانند کوکائین و مت آمفتامین عوامل خطر سکته مغزی و حمله ایسکمی گذرا را افزایش می‌دهند. کوکائین همچنین جریان خون را کاهش داده که می‌تواند موجب باریک شدن شریان ها و افزایش خطر سکته مغزی شود.
برای پیشگیری از سکته مغزی مصرف غلات فراموش نشود
محققان آمریکایی توصیه می کنند که تغذیه ای سرشار از فیبر داشته باشید. غلات کامل مانند جوی دوسر، برنج قهوه ای و محصولات غذایی تهیه شده از آرد کامل (سبوس دار) فیبر خوبی به بدن می رسانند. این مواد غذایی نه تنها برای پیشگیری از بروز سکته ی مغزی مفید هستند بلکه باعث افزایش سرعت احیای سلول ها بعد از سکته نیز می شوند.
ورزش منظم:
ورزش های هوازی یا قلبی-عروقی موجب کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی می شوند. ورزش می تواند فشار خون شما را کاهش داده و سطح لیپوپروتئین پرچگالی یا همان کلسترول خوب (HDL) را افزایش داده و سلامت کلی عروق خونی و قلب را بهبود بخشد. همچنین در کاهش وزن، مدیریت استرس و کنترل دیابت به شما کمک می کند.
به تدریج تا ۳۰ دقیقه فعالیت هایی مانند پیاده روی، آهسته دویدن، شنا و دوچرخه سواری را در تمام یا بیشتر روزهای هفته انجام دهید.
منبع: tabibian
خواص گیاه ثعلب